Hobiler ile değer yaratmak, hatta para kazanmak
3352 görüntülenme
Geçen hafta Linkedin Yeni İK grubunda yer alan bir tartışmada, Oğuz Tosyalı Bey, Esin Eymen Hanım'a "Hobisini iş olarak seçmesini" tavsiye etmişti. Bu öneri bana başta sıcak gelmedi. Çünkü hobisinin peşinden giden ve şu anda durumu hiç de iç açıcı olmayan pek çok dostum var. Yorumumu da bu doğrultuda yazdım. Ancak "İnsanlar hobileri ile değer yaratabilir mi?", "Hatta bundan para kazanabilirler mi?", "Bu Türkiye'de mümkün olabilir mi?" gibi sorular tüm haftasonu zihnimi meşgul etti.
Konu ile ilgili kısa bir araştırma yaptıktan sonra karşıma iStockphoto'nun hikayesi çıktı (http://www.istockphoto.com). Web tasarımcısı ve rock müzisyeni olan Bruce Livingstone 2000 yılında tanıdığı diğer web tasarımcılarla resim paylaşmak için bir site kuruyor. Bu şekilde adedi onlarca dolar olan stock fotolara verilen parayı en aza indirmeyi hedefliyor. Ayrıca siteyi amatör fotoğrafçılara da açıyor. Site beklenmedik bir şekilde ilgi odağı haline geliyor. Livingstone amatörlerden aldığı fotoğrafları diğer stock sitelerinin yüzde birine satmaya başlıyor. Fotoğrafçılar da bu işten ayda ortalma 5-10 bin dolar arası gelir elde ediyorlar. Site stock fotoğrafçılık sistemi derinden sarsacak kadar tutuluyor. Ardından tehlikenin farkına varan Getty images istockphoto'yu 53 milyon dolara satın alıyor. İşte bir girişimcinin kalabalıkların gücünü kullanma becerisi. Anahtar kavramlar her iki tarafın da "işten karlı çıkması" ve "samimiyet".
Innocentive (www.innocentive.com) sitesini gördüğümde ise, insanların hobileri ile bırakın değer üretmeyi, zamanın akışını dahi değiştirebilecelerini düşündüm. Innocentive DuPont, Procter&Gamble, BASF, Lilly gibi şirketlere hizmet veriyor. NASA dahi Innocentive'den hizmet alıyor. Sistem ise kısaca şöyle işliyor; Şirketler AR-GE laboratuvarlarında çözemedikleri problemleri Innocentive'de yayınlıyorlar. Ayrıca her bir çözüm için 1 milyon dolara kadar ödül kazanmak mümün. Bunun dışında birkaç bin dolarlık çok sayıda küçük proje de mevcut.
Sitede tamamlanan projelere ait vakaları okuduğunuzda, profesyonel eğitim almamış amatörlerin evlerinin bodrumunda, mutfaklarında yaptıkları deneyler ile harikalar yarattıklarına görüyorsunuz.
İlginç ve önemli nokta müşteriler çözümü satın alıncaya kadar, çözümü gerçekleştirenin bir üniversite öğrencisi mi, bir kimya öğretmeni mi, yoksa ödüllü bir profesör mü olduğunu öğrenemiyorlar. Burada önemli olan nihai ürün, ürünü kimin yaptığı değil.
Innocentive'i ayrıcalıklı kalan husus ise şirketlerin öngörülerinin ötesinde yaratıcı çözümler elde edilmesi. Çünkü farklı disiplinlerden, üniversite eğitimi ile "bozulmamış" kişiler konulara çok farklı bakış açıları ile yaklaşabiliyorlar.
Şimdi Türkiye'de bu tür platformlar yok diyebilirsiniz. Bilmiyorum bu tür bir platform oluşturmak da bir hobi olabilir mi? Ya da benim ulaşamadığım, insanların habilerinden gelir elde edebilecekleri platformlara sahip miyiz?
02/08/2012
