Bir Kadın Olarak Denizcilik Kariyeri

İlk olarak 2016 yılında "Denizin Işıltısı Kadınlarımız" mottosuyla düzenlenen Yakamoz Sempozyumu, bu yıl da 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nde denizcilik sektöründeki kadın emeği ve başarı hikayelerini paylaşmak üzere "Deniz ve Kadın" temasıyla düzenlendi. Biz de sempozyuma Girne Üniversitesi Denizcilik Fakültesi'ni temsilen katılan öğrencilerimizle deniz ve kadını konuştuk. Deniz denince Gizem diyor ki; "Deniz hep aynı gibi görünse de aslında farklıdır, çevresine koyduklarımızla bambaşka bir hal alır. Kum, balık, gemi farklıdır. Denizin derinliği ve büyüklüğü onun sonsuz hayali içine alabilmesinden gelir". Saynur'a deniz dediğimizde ise; "Aklıma ilk gelen şey masmavi okyanus, sonsuzluk, özgürlük, güven ve elbette BABAM" diye yanıt veriyor.

Öncelikle sizleri tanıyabilir miyiz?
Gizem: Ben Gizem Selvili, 1995 İzmir Doğumluyum. 2011 yılında İzmir Çınarlı Teknik Lisesi, bilgisayar destekli makine ressamlığı bölümünden mezun oldum ve Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Meslek Yüksekokulu'na geçiş yaptım. 2013 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi makine, resim ve konstrüksiyon bölümünden bölüm birinciliği ile mezun oldum. Daha sonra Dikey Geçiş Sınavı ile 2016 yılında Girne Üniversitesi Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Bölümüne geçiş yaptım ve öğrenimimi burada sürdürmekteyim.

Saynur: Ben Saynur Debeş, 1999 Gazimağusa doğumluyum. Orta eğitimimi tamamladıktan sonra üniversite hayatım için her zaman kendime örnek aldıgım babamın meslegini seçtim. Girne Üniversitesi Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü 2. sınıf öğrencisiyim ve hem bölümüm hem de üniversitemden çok memnunum.

Bize şu anda öğrenimini gördüğünüz "Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği" ve "Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği"nden kısaca bahsedebilir misiniz?
Gizem: Gemi makineleri işletme mühendisleri, gemilerde ana makine, yardımcı makinelerin işleyişinden ve makine departmanında çalışan personelden sorumlu olan mühendislerdir. Üniversitede okurken 6 ay zorunlu deniz stajı vardır ve bununla birlikte sizi doğrudan gemide çalışmak üzere eğitirler. Maaş ve diğer çalışma şartları ise görevli olduğunuz gemi tipine bağlı olarak değişmektedir.

Saynur: Deniz ulaştırma işletme mühendisliği yani güverte bölümü, 4 yıllık bir eğitim ve 12 aylık bir staj döneminin ardından uzak yol güverte zabiti yetiştirir. Mezunlar, uzak yol güverte zabiti olarak göreve başlarlar ve 36 aylık dönemde 1. zabit ve daha zonra da uzak yol kaptanı olarak mesleğe devam ederler. Bu bölümden mezun olan bir öğrenci, kararlılıkla çalıştığı ve başarılı bir performans sergilediği takdirde 6 yılda mesleğinin en üst kademesi olan uzak yol kaptanı belgesine sahip olabilir.

Bu meslekleri nasıl seçtiniz?
Gizem: Benim "Deniz ve Kadın" yolculuğum 2016 yılında başladı. Mühendislik arzuladığım bir meslekti; ama, şüphesiz kadınların pek de aklına gelmeyen bir seçenekti. Ailemde denizci de yoktu. Yine de büyük bir iştah ve ailemin de desteğiyle mühendis olmayı seçtim. Okula ilk geldiğimde bölümün 3 kızından 1'i olarak okurken meslekte kadın olarak zorlanacağıma dair bir hisse kapılmadım. Arkadaşlarım ve üniversite hocalarım eşitliğe saygılı ve aydın insanlardı.

Saynur: Bu fakülteyi seçmemin nedeni denizi çok sevmem ve bu meslekte azınlık olduğumuzu düşünerek kadınların da bu işi yapabileceğini gösterebilmek olsa da en önemli sebebim babamdır. Küçükken annem ile birlikte babamın yanında seferlere çıkardık. Uzun yıllar süren bu seferler ve babam sayesinde çok fazla ülke gezdim, gördüm. Çocukluğumdan hatırlıyorum, geminin içini, orada yaşanan zorlukları. Yapabileceğime inandığım ve annemle babam beni desteklediği için şu an buradayım. Aynı zamanda da babamın insanları yönetme şekli, ona duyulan saygı, en önemlisi onun bu mesleği severek yapması sanırım beni çok etkiledi. Üniversitemin ise, uzun yıllar mesleğinde başarı ile görev yapmış, bilgi ve tecrübe sahibi, uzak yol kaptanı ve uzak yol başmühendislerinden oluşan öğretim kadrosuyla Kuzey Kıbrıs'ta gerçekten en iyi eğitimi veren okul olduğunu düşünüyorum.

Bu yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde "Deniz ve Kadın" temasıyla gerçekleştirilen Yakamoz Sempozyumu'na Girne Üniversitesi'ni temsilen katıldınız. Buradaki paylaşımlar hakkında neler söylemek istersiniz?
Gizem: Türk denizcilik sektöründeki kadınların dünyaya örnek olacak başarı hikayeleri dışında kadınların iş yaşantılarında karşılaştıkları engeller ve gelinen bu noktadaki başarılarından kadınların güçlü ve istikrarlı oldukları bir kez daha gözler önüne serildi. 2019 Yakamoz "Deniz ve Kadın" sempozyumunda da söylendiği gibi "Kadınların bir gün değil her gün hatırlanması gerekir." Sözüne ben de yürekten katılıyorum.

Saynur: Bu sempozyumda birçok kadın meslektaşımla tanıştım, kadın kaptanlarımızdan da öğütler dinledim. Yaşadıkları zorlukları paylaşmaları benim mesleğe olan bağlılığımı artırdı. Bu meslekte kadınlara yönelik ayrımcılık fazla olmasına rağmen meslekte kadınların sayısının çoğalması da beni mutlu etti.

Sizce kadın denizci olmanın avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Gizem: Kadın denizcinin işi ve evi aynı yerdedir. Ayrıca denizcilik maddi kazancı yüksek bir meslektir. Dezavantaj olarak ise eğer bir kadınsanız, cinsiyetin insanların sizi değerlendirmesindeki ilk faktör olduğunu bilmenizi isterim. Sizin bir kadın olarak ilk izlenimde o saygınlığı elde edebilmeniz için önce kendinizi ispat etme zorunluluğunuz var. Teknik bir konuda karşı tarafı düzeltip bilgilendirdiğiniz anda, işinizi bildiğinizi karşı tarafa kanıtlamış oluyorsunuz. Kadın daha fazla çaba göstererek mesafe kat etmeye, başarıyı tüm önyargılara rağmen yakalamaya çalışıyor.

Saynur: Bana göre kadın denizci olmanın avantajları; kadınların erkeklere oranla çok yönlü düşünebilmesi, daha kolay karar alabilmeleri, gemi düzenine olumlu katkısı, daha yenilikçi ve esnek bakış açıları ile problem çözme becerilerinin yüksek olması ve çalışanlara, ekibine karşı daha verimli bir liderlik sergilemeleridir. Dezavantajları ise; toplumun kadına bakışı, yükselmesinin önündeki engeller, cinsiyet kaynaklı düşük ücret ve işe alımda ayrımcı politikalar, mesleki sorumluluklarımıza aldırmadan ev, aile ve çocuk ile ilgili tüm diğer yüklerin de sırtımızda olması diyebilirim.

Kariyerinizle ilgili en büyük hayaliniz nedir?
Gizem: Gemi makineleri işletme mühendisliğini kazarak hayalimin önündeki en büyük engeli aştığımı düşünüyorum. Stajımı tamamlayıp diplomamı almaya hak kazandığımda ise mesleğimi bir kadın denizci olarak en iyi şekilde ve en iyi yerlerde icra edeceğimi söyleyebilirim.

Saynur: Öncelikle okulumdan başarılı ve güzel bir ortalama ile mezun olup denize çıkıp deneyim edinmek isterim. En az 5-6 yıl denizde olmak isterim ardından da karada denizcilik ile ilgili söz sahibi biri olmayı ve ülkeme bu konuda katkı sağlamayı hedefliyorum.

Son olarak Girne Üniversitesi Denizcilik Fakültesi öğretim üyelerinden Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Uzakyol Kaptanı Mehmet Emin Debeş'e söz vermek istiyorum. Sayın Debeş, siz bu mesleğe uzun yıllarını vermiş biri olarak denizciliği meslek olarak seçmek isteyen gençlere neler söylemek istersiniz?
Denizcilik zor, zor olduğu kadar da zevkli ve güzel bir meslektir. Denizci olmanın temel şartı denizi sevmektir, sevmeyen denizci olamaz. Bu nedenle denizci olmak isteyen gençlerin önce denize karşı sevgi duymalarını daha sonra da bu konuda eğitim veren kurumları iyi araştırmalarını tavsiye ederim. 35 yılını denizde ve bunun 27 yılını kaptan olarak geçiren biri olarak, denize gönül vermiş gençlerimize söyleyeceğim birkaç cümle; deniz insanı eğitir, olgunlaştırır, daha hoşgörülü, olumlu, öngörülü biri yapar ve muhakeme yetenegini güçlendirir. Dünya görüşünüz gelişir, genişler.

Girne Üniversitesi Denizcilik Fakültesi bu konuda deneyimli öğretim kadrosu ve laboratuvar, yangın ve gemiyi terk istasyonları, köprü üstü, makine likit kargo, GMDSS simülatörleri gibi teknik alt yapısı ile bu alanda en iyi eğitim veren fakülteler arasındadır.

Mezunlarımızın hiçbir sıkıntı çekmeden iş bulma olanakları ve iyi maaşlarla çalışma imkanları bulunmaktadır.

Son olarak söylemek istediğim tek şey; "bir kere daha dünyaya gelsem yine denizci olmak isterim."

Teşekkürler

19/03/2019