IQ veya EQ yetmez, CQ'nuz kaç? Asıl ondan haber verin!
4300 görüntülenme
Özetle "kişinin kültürel farklılıklara olan adaptasyon kabiliyeti" olarak tanımlayabileceğimiz CQ (Cultural Quotient) yani kültürel zeka, bence Kanadalı iletişim kuramcısı Marshall McLuhan'ın "küresel köy" kavramıyla bağdaştırılmalı. McLuhan'a göre, özellikle elektronik iletişim yaygınlaşmasıyla birlikte dünya ufacık bir köy haline gelecekti. Dünyanın bir ucunda gerçekleşen bir olay, aynı anda diğer uçta yaşayanlar tarafından biliniyorsa, "köy" demeye müsait bir iletişimden söz edebilecektik. Ki McLuhan'ın TV'nin siyah-beyaz döneminde bu teoriyi ortaya attığını unutmayalım. Bugüne geldiğimizde, ellerimizde akıllı telefonlarımızla birlikte, hepimiz birer "köylü"yüz hayli ironik bir biçimde...
Ve dahası da olmalıyız. Nasıl ki hemşehrilik her ortamda buzları kırıyor ortamı ısıtıyor, birbirini hiç tanımayan insanların bir anda kaynaşmasını sağlıyorsa, ülkenin ve hatta dünyanın neresinden olursa olsun gelen insanların da birbirine benzer bir yakınlık kurabilmesi için gereken şey kültürel zekası yüksek bireyler.
Early ve Mosakowski 2004'te yaptıkları çalışmada kültürel zekayı, bireyin farklı kültürlerden olan bir kişinin alışık olmadığımız ve açık olmayan davranış, jest, el kol hareketlerini o kişinin arkadaşları ya da aynı kültüründen olan insanlar gibi anlaması ve yorumlaması olarak ifade edildi.
Earley ve Ang kültürel zekayı bireyin farklı kültürel ortamlarda etkin bir şekilde çalışması ve yönetmesi olarak tanımladılar.
Kültürel Zeka konusunda uzmanlaşan akademisyenlerden Prof. David Thomas mevzuyu şöyle örnekler: "Ben kültürel zekamı Türkiye'deki insanlarla ilişkiye geçerek geliştirmiş olabilirim. Ama Fransa'ya gittiğimde, Fransızlarla ilgili hiçbir şey bilmesem de Türkiye'de öğrendiklerimi temel alarak yolumu bulabilirim. Çünkü dünyadaki tüm kültürlerle ilgili temel özellikleri bilmenize imkan yok. Ama eğer kültürel zekanız gelişkinse zaten bu bilgilere gerek de yok."
Uluslararası şirketlerde çalışmak, çok kültürlü ortamlarda yer almak yetmez, farklı kültürlerden gelenlerle bir olmak, birlikte başarmak, birlikte kaybetmek, birlikte yiyip içmek ve bunu içten gelen doğallıkla yaparken ortamlara "fransız kalmamak" gerekir.
Kendine benzemeyeni dışlama alışkanlığı yaygın olan toplumumuzda aslında hep hayalimizdir Nazım Hikmet'in dizeleri; "Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine"... Bu yüzdendir "hepinizi kucaklayacağım" diyen cumhurbaşkanını benimseriz. Bu yüzden binlerce Türkiyeli geçen haftaki seçimlerde ideolojiyi bir kenara koyup, herkesi ve her kesimi kucaklayan, her kültürden her halktan her fikirden insanı bir araya getirdiğini gösteren bir partiye oyunu verdi. Politika toplumdur, toplumsal davranışlar bireylere indirgenerek açıklanır, bu yüzden iyi örnek verir.
Yine de gelin, kurumsal dünyamızdan bir örnek verelim ve yeni bir pazara girip de başarısız olunca pazardan çıkan markalar furyasına İK camiasından bakalım: Monster kariyer portalı. N'olmuştu hatırlayalım mı? Monster pek çok ülkede başarılı Amerikan menşeili bir portalken Türkiye'ye geldi. Evet karşısında çok güçlü bir rakip ve alışkanlıklarını bırakmak istemeyen kullanıcılar vardı ancak yine de başarılı olması mümkündü. Ancak olamadı ve 2012'de Türkiye pazarından çekildi. Aynı yıl bilişim dünyasının göz bebeklerinden Rocket da topraklarımızı terk etmişti zaten. Acaba fizibilite çalışmalarında gözden kaçırılan şey neydi? Belki de kültürel farklılıkları doğru okuyamadılar ve gerekli yerelleştirmeyi sunamadılar. Olamaz mı? Olabilir.
Uluslararası şirketlerde çalışırken başarılı olmanın yolu bu yüzden sadece yabancı dil bilgisi değildir. Yıllardır bu tür çok kültürlü şirketlerde çalışıp hala neden iletişimde yeterli olamadığını sorgulayanların aradığı yanıt belki de buralarda bir yerdedir.
Kaynaklar:
Economist Intelligence Unit, Global Firms in 2020: The next decade of change for organizations and workers, The Economist, September 2010
José F.P. Santos and Peter J. Williamson, The New Mission for Multinationals, MIT Sloan Management Review, May 18, 2015
Matthew Gitsham Ashridge Business School, Developing the global leaders of tomorrow, 2008
Erin Meyer, Navigating the Cultural Minefield (Harvard Business Review, May 2014)
KMU İİBF Dergisi Yıl:11 Sayı:16 Haziran/2009
Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 5, 2013 ISSN : 1309 4289
26/06/2015
